Sinds 1 juli 2023 geldt in België een verregaand verbod op reclame voor online kansspelen. Het doel? Gokverslaving terugdringen, vooral bij jongeren. Maar ruim een jaar later duiken zorgwekkende signalen op: het verbod lijkt illegaal gokken juist in de hand te werken. Heeft de strenge wetgeving gezorgd voor een averechts effect?
Illegaal gokken zit in de lift
De rapporten schetsen een zorgwekkend beeld. Slechts drie maanden nadat het verbod werd ingevoerd, nam het aantal spelers dat gebruikmaakte van illegale goksites met maar liefst 7% toe. De zwarte lijst van de Belgische Kansspelcommissie bevat inmiddels ongeveer 500 illegale sites, en uit onderzoek van IPSOS blijkt dat maar liefst vier van de tien bekendste goksites in België illegaal opereren. Dit zijn alarmerende cijfers!
Waarom kiezen spelers voor illegale goksites?
Illegale aanbieders maken het spelers bijzonder makkelijk:
- Er is weinig tot geen controle bij registratie. Minderjarigen kunnen er zich vaak zonder probleem inschrijven.
- Buitenlandse casino’s bieden vaak hogere bonussen en winstmarges.
- Ze richten zich specifiek op de Belgische markt, met bijvoorbeeld een gratis bonus casino zonder storten België-promotie.
- Ze houden geen rekening met stortingslimieten; iets wat legale casino’s wel moeten doen.
Legale aanbieders zijn uit beeld verdwenen
Door het reclameverbod mogen legale operators hun promoties niet meer tonen via social media, TV- en radiospots of gepersonaliseerde e-mails. Dit maakt het voor hen lastiger om nieuwe klanten aan te trekken. Illegale sites daarentegen vinden creatieve omwegen; ze adverteren via buitenlandse servers om de Belgische wetgeving te omzeilen, en blijven zichtbaar op zowel Facebook als Instagram.
Dit creëert een oneerlijke situatie: terwijl legale operators gebonden zijn aan strenge regels en beperkingen, kunnen illegale sites ongestoord doorgaan met hun agressieve marketing.
Onvoldoende naleving en controle
Hoewel de wetgeving er op papier streng uitziet, schiet de uitvoering sterk tekort.
- Illegale advertenties worden nauwelijks verwijderd of vervolgd, waardoor veel verboden goksites ongestoord blijven adverteren en nieuwe spelers aantrekken.
- In 2023 werden slechts 21% van de boetes daadwerkelijk geïnd.
- De reden daarvoor? De Kansspelcommissie kampt met onderbezetting en beperkte middelen. Hierdoor is het moeilijk om altijd en overal toezicht te houden.
Wat zeggen de experts?
Een legale Belgische gokoperator die anoniem wenst te blijven, noemt de maatregel ‘contraproductief’. Door de ban wijken spelers uit naar niet-gereguleerde aanbieders. Dit zorgt niet alleen voor oneerlijke concurrentie, maar maakt de consument ook kwetsbaarder. Bovendien loopt de overheid belangrijke belastinginkomsten mis.
In 2023 spanden enkele Belgische sportclubs een gerechtelijke procedure aan tegen het reclameverbod. Ze vreesden voor een verlies van sponsorinkomsten en een risico op toenemende samenwerking tussen sport en illegale aanbieders.
Onderzoek van Constandt & De Jans, twee Belgische onderzoekers die zich specialiseren in de studie van gokgedrag en gokreclame, toont aan dat een reclameverbod alleen werkt bij strikte handhaving. En in België is dat jammer genoeg niet het geval.
Wat zijn de grootste gevaren van illegale platforms?
Illegale goksites bieden geen garantie op eerlijke spellen en weinig tot geen bescherming van je persoonlijke gegevens. Bovendien betalen ze winsten niet altijd uit en heb je juridisch geen poot om op te staan als er iets mis loopt. Hierdoor lopen gokkers aanzienlijk meer risico’s en staan ze er veel kwetsbaarder voor dan bij legale aanbieders. Ze omzeilen preventie-systemen als CRUKS, een nationaal register waarop je je als speler kunt inschrijven als je de controle over het gokken verliest, en hebben vaak geen enkele optie tot zelfuitsluiting. Als verslaafde gokker blijf je onder de radar, maar zonder hulp.
Mogelijke oplossingen
Hoe moet het dan wel? Brainstorming-sessies bij verschillende belanghebbenden denken aan de volgende mogelijkheden:
1. Een strengere handhaving
- Meer middelen voor de Kansspelcommissie
- Druk op social media platforms zoals Facebook om illegale advertenties te weren
- Snellere juridische opvolging van overtreders
2. Legale aanbieders beter zichtbaar maken
- Bewustmakingscampagnes over veilige goksites toelaten.
- Betrouwbare vergelijkingsplatformen toelaten, zodat spelers bonussen, spelvariëteit, klantbeoordelingen, en beveiligingsmaatregelen van legale aanbieders kunnen vergelijken en een goed geïnformeerde keuze kunnen maken.
- Waarschuwingssystemen opzetten voor illegale of frauduleuze goksites.
3. Structurele samenwerking tussen betrokken partijen
Een effectieve aanpak vraagt om meer dan alleen maar regels. Het vraagt om overleg tussen de overheid, de Kansspelcommissie, legale operators en maatschappelijke organisaties. Op die manier ontstaat een beleid dat én beschermt én werkt.
Een reclameverbod zonder handhaving werkt niet
De cijfers liegen niet: sinds de invoering van het reclameverbod is er een merkbare toename in illegaal gokgedrag. In plaats van gokverslaving te beperken, lijkt het speelveld verschoven van gereguleerde naar ongecontroleerde platforms. De combinatie van een nagenoeg onzichtbaar legaal aanbod, beperkte capaciteit voor toezicht en de aantrekkingskracht van illegale alternatieven ondermijnt het oorspronkelijke doel van de maatregel: consumenten beschermen tegen de negatieve gevolgen van gokken.
Als België écht werk wil maken van consumentenbescherming en verslavingspreventie, dan dringt een herziening zich op. Niet noodzakelijk een volledige terugdraaiing van het reclameverbod, maar wel een meer doordachte benadering die rekening houdt met de realiteit. Enkel door een evenwichtige aanpak wordt het reclameverbod een wapen in de strijd tegen gokverslaving.
